Kedi ve köpeklerde anal kese temizliği
Et ile beslenen hayvanlarda anal bezler, anüsün her iki tarafında alt kısmında bulunur. (saat 4 ve 8 yönünde) Bu bezlerinin etrafında m. sphincter ani externus ile m. levator ani kasları bulunmaktadır. Anal kesenin salgı taşıyıcı kanalları iki taraftan anal deliğin kenarına açılmaktadır. Normalde anal keseler kokulu, hafif yeşil-kahverengi temiz bir sıvı üretir ve dışkılama esnasında iki küçük delikten dışarı atılarak dışkılamanın daha rahat olmasını sağlarlar. Kedi ve köpeklerde anal keselerin anatomik ve fizyolojik yapısı aynıdır ancak köpeklerde anal kese hastalıkları daha fazla gözlenmektedir. Köpek ve kedileriniz de sanki çürümüş balık kokusuna benzer bir koku hissederseniz aklınıza ilk gelmesi gereken anal kese enfeksiyonudur. Tüm ırk köpeklerde anal kese problemleri görülse de özellikle küçük ırk ve kilolu köpeklerde daha fazladır.
Anal keselerin ince salgı taşıyıcı kanalları kir, dışkı kalıntıları, parazitler ve enfeksiyonlar nedeniyle, görevlerini yapamadıklarından tıkanır ve enfekte olur. Bu da kese içinde salgının katılaşmasına ve birikmesine sebep olmaktadır. Koyu kıvamda çok pis kokulu içerik anal kesede toplanır. Çoğunlukla neden bir enfeksiyondur. İlerleyen durumda kese içi salgı miktarı artar apseleşir, kese duvarı incelir ve anal keselerin fistülü oluşabilmektedir.
Kısaca olarak anal kese hastalıklarını sayarsak kese tıkanmaları, kese enfeksiyonları ve abseleri, anal kese fistülleri, anal kese tümörleridir. (adenokarsinom) Anal kese hastalıkları karsinomlar haricinde hayati tehlike taşımamaktadırlar. İlerlememiş bulgularda medikal tedaviye cevap alınacaktır ancak nüks etme ihtimali fazladır bu yüzden anal kese hastalıklarının belirtilerini hayvan besleyenlerin bilmesi gerekmektedir. İlerleyen durumlarda anal keselerin ekstirpasyonu yapılabilir ancak sizlere bu operatif müdahalenin detayların da boğmak istemiyorum.
Anal kese bölgesinde ki şişlik ve kaşınmadan dolayı hayvanınız tedirgindir. Anüs bölgesini yalamaya çalışmakta hatta ısırma eğilimde olacaktır. Vücudunun arka kısmıyla zemin üzerinde kayar. (kızak kayması hareketi). Anüsün alt kısmında fındıktan ceviz büyüklüğünde kimi zaman yumuşak, kısmen ağrılı ve kızarık bir şişlik saptanır. Enfeksiyon şiddetine bağlı olarak keyifsizlik, ateş, iştahsızlık olabilir. Bazen hayvanınız anal bölgenin ağrısından dolayı dışkısını yapmaktan çekinir, ufak parçalar halinde zorlanarak yapar. Kabızlık gözlenebilir.
Anal keselerin nüks etmemeleri için ve anal kese abselerinin oluşmaması için ayda 1 boşaltılmasında fayda var. Daha az sürelerde yapmak anal keselerin daha hızla dolmasını neden olacaktır. Anal kese enfeskiyonu çok nüks eden köpeklerde ishallerin olmaması için probiyotik kürler verilmeli ve gıda lif oranı artırılmalıdır. Anal keseleri kendiniz de evinizde boşaltabilirsiniz ancak çok fazla sıkmayınız ki keseye hasar vermeyin. Boşaltamadığınız zaman veteriner hekiminize götürünüz. Genelde basit bir işlem ile kese boşaltılabilir. Gerektiği durumda sonda ile kese içine antimikrobiyal sıvılar ile yıkama yapılabilir.
- Anal keseleri evinizde temizlerken yanınızda öncelikle eldiven, kağıt havlu, ve ılık su bulundurmayı unutmayınız.
- Rutin olarak dolan ama enfekte olmayan keseleri siz ayda 1 kez temizleyebilirsiniz.
- Kesinlikle eldiven takınız gerçekten ele işleyen bir kokusu var.
- Bir kişi köpeği sabit tutmalı ve siz sol elinizle kuyruğu yukarı çekiniz ve sağ avucunuza kağıt havluyu yerleştiriniz.
- Sağ baş parmağınız ve sağ işaret parmağınız ile anüsün alt kısmından bastırınız. (dikkat edin basınçlı olarak çıkabilir ve gerçekten kötü kokacaktır.)
- Boşaltma işlemini yapamadıysanız fazla zorlamayın ve Veteriner hekiminizden yardım alınız.